Actividades del Hombre Guarani

GUARANI REKOVE HA TEMBIAPO ÑEMOHENDA ARY RUPIVE.

KUIMBA’E

Michĩ vove ojehero mitã, mitã’i, oiko ituvakuéra ndive; oguerekópe 7 térã 8 ary oñepyrũma oipirakutukuaa taha’e inimbo térã hu’y ndive, guyra’api, yva ñemono’õ, jatyta ha mba’e ojeipurúva tembi’urã. Tuvakuéra ohóvo omba’ejuka, ha’ekuéra oho avei hendivekuéra ha upekuévo oikuaáma hekoha ha ikatupyry ohóvo tembiapokuéra.

Okakuaave ohóvo ha oikóma chugui mitãrusu, mitãkuimba’e, mitãkaria’y, hembiapo pohyiváma, yvy ñemohu’ũ, yvyra jeity, omymbajuka, hu’y apo, oipirakutukuaa, ojupi ygápe, oipytyvõ tuvakuérape, omendakuaáma ha oñangareko hogayguakuérare.

Upe rire oiko karia’y, upéi karai, ava; ojapokuaa opaite tembiapo kuimba’e rehegua, ikatúma oñombohovake ambue aty ndive. Oğuahẽvo 40 arýpe, oiko chugui tuja, ojeguereko pysyrõháraramo, mburuvicha, cacique, paje, shaman, ojeguereko techapyrãrõ opavavépe ğuarã. 
 

KUIMBA’E REMBIAPO.

Kuimba’e isãsovéva’erã ikatuhağuáicha omymbajuka, orãirõ oipysyrõvo itáva, oipirakutu, ojeoga’apo hağua, taha’e tapỹi térã maloka; ojapo hağua tembipuru; ojapo hağua tembiapojegua pindo roguégui térã takuara, ojapo hağua redes mandyjúgui, ojapo hağua kyha, hu’y, jepe’a, tata apo; ogueru hağua so’o ha pira.

Kuimba’e rembiapo apytépe oĩ rosado apo ha ohejáma upéi ñemitỹ rendarã kuñanguérape, oity hağua yvyramáta, jehapy, ha ñemitỹ peteĩha rire omopotĩmbaite hağua, avei oiko jave ñembyaty ojapo hağua oimeháichagua tembiapo.

Opaite ára oñangarekova’erã hembirekóre ha ita’ýrakuérare, ha osẽ jave oguata oñondivepa ohechava’erã tenda ojepyta hağua, ha’ekuéra mburuvicha, oĩva’erã cacique, ha tuja ijatyhápe    

Ome’ẽ hağua iñe’ẽ añetegua, ikatu oiko chuguikuéra paje, avare, ha upéi o’ávo ita’ýra oñangareko hese ojapóvo couvade ramo.
 

Ombohasa Guaraníme Matilde Galeano.