Biografia de Teodoro S. Mongelós

TEODORO SALVADOR MONGELÓS.

Heñói 09 jasypateĩ, 1914, Ypakaraípe. Imitãrõguare omanóma isy ha upe guive oñepyrũma omba’apo tembiapojegua ha ñoha’angápe ğuarã. Huguýpe ogueraha ñe’ẽpapára remiandu, peteĩ jeýpe imbo’ehaópe oguapy ijapykápe ha mbo’ehára ohechakuaa ndojapysakáiha hese, oporandu voi chupe ha’e ombohovake, ha’e ohaisénteha ñe’ẽpoty.

Ypakaraípe hesegua oĩ heta mombe’u imitãrõguare. Oñepyrũrõguare Chaco Ñorãirõ ha’e oho avei oipysyrõ hağua ñane retã ha upérõ oguereko 18 ary, opa vove ñorãirõ ojevýma Paraguaýpe Sargento 1º ramo, katuete oiko vove manga ñembosarái ha’e omokyre’ỹ opavavépe, upévare iñangirũnguéra ohayhu ichupe.

Oguerekógui pe jehecharamo ñe’ẽporãhaipyrére oñepyrũ oikundaha ñe’ẽpapára atyha, péicha oikuaa José L. Melgarejo-pe, ha’éva ñoha’angahárapegua, veladas rupi ha’e oiko glosista, músico ha mago-ramo. Máxima Lugo ha’éva ñoha’angahára tavaygua katuete he’ímiva’erã iñe’ẽpoty iporãitéva.

Julio Correa ndive ijaty ha ojapo ñoha’anga, upépe oikuaa Mirna Veneroso-pe ha ichupe ğuarã ohai ñe’ẽpoty “Nde resa kuarahy’ãme”, upéi oikóva pumbasy ha ha’éva ñe’ẽpoty ijojaha’ỹva ñane retãmegua.

Oñembohéra chupe “Mboriahu Ñe’ẽpapára” ha avei “Falcón de la Rivera” ha iñangirũnguéra katu ohero ichupe ovecha hũ, jepéramo ndo’aporãi chupe ha ko’ytevéntema ohenóivo ichupe péicha Julio Correa. Ovecha hũ oje’e chupe hekóre ndaha’éi katuete iñakãrague térã ipire hũhaguére.

Ñe’ẽpapáratee, oñandu añetéva temiandupypuku ha oipurukuaáva ñe’ẽ tekotevẽháicha, ñe’ẽpotýpe katuete omombe’u pe he’iséva, nde’ijo’ái iñakãreñói naisarambíri ha katuete omohu’ã porã.

Oguereko iñakãme San Francisco de Asís reko ha ha’éicha oñeha’ã ohechauka temiandu ha jehasa asy oguerekóva tavaygua ára ha ára. Ary 1947-pe oñemosẽ ñane retãme ha oho oiko San Pablo, Brasil-pe omano meve 20 jasypo 1966-pe.

Hembiapo apytépe oĩ purahéi “Che mbo’eharépe”, “Virginia” ha “Pilíncho”, “Minero Sapukái”, “Mboriahu”, “Che reindy kuña koygua”, “Escuelero pyhare”, “Kuña ao hũmi”, “Ha che retã Paraguái”, “Musiqueada jazmín-guýpe”, “Che jazmín”, “Che retã jeguakarã” .

 

Ohai Prof. Dra. Matilde Galeano de Aguiar.