Iglesia La Encarnación (parte I)

TUPÃO LA ENCARNACIÓN REMBIASA OKAI MBOYVE 

 Azara omombe’u ko tupão, omopu’ãhague Capitán Domingo Martínez de Irala, ha oĩ iñepyrũ guive pa’íramo peteĩ español herava’ekue Juan Gabriel de Lezcano, ñepyrũrãme ndaje oñemopu’ã yvyra ha tujúgui ojehepyme’ẽvakue hese quince quintales mandi’o aramirõ ha diez fanegas avati, diezmo oñemono’õva puerto-pe rehe ojehepyme’ẽva, upérõ  oñemopu’ã, casa Fuerte atukupépe, ary 1539.

Ary 1543-pe ojehapy, ha upérõ Adelantado Alvar Núñez Cabeza de Vaca oñe’ẽmondo pya’e oñemopu’ã jey hağua, avei kuatiahai rupive oñemboheraguapýva 5 jasykõime upe arýpe ojeguerova ambue tendápe iporãvéva ha tuichave ojejapo ogapy, oĩhaguépe ñepyrũrã Casa Fuerte, upe tupão opa oĩrõguare Juan de Salazar de Espinoza.

Ary 1583-pe Ovispo dominico Fray Alonso de Guerra oñe’ẽmondo Orden Dominica oipuru oiko hağua pype. Hernando Arias de Saavedra 1607-me omytyrõuka. Ary 1642-me Dominicos oñemosẽ upégui Obispo Cardenas rupive ojeityka hogakue.

Ary 1682-me Gobernador Juan Diez de Andino, kuatia rupive omombe’u tupão oñembyaipa hague ha avei okýramo ikatu y oguerotyryry ha oity oĩgui yvykaru upépe, péicha pa ary upe rire  oñemyatyrõuka.

Épica peteĩ acuerdo capitular 26 jasyapy 1697 meguarépe, Sargento Mayor Juan Ortíz de Zárate, ojerure Cabildo-pe toñemopu’ã jey Iglesia Parroquial de españoles de Nuestra Señora de la Anunciación, ha’éva tupão yptkue oñemopu’ãva’ekue ko’ã yvýpe, ñepyrũrãme oikóva chugui Catedral, ko’áğa ijyvyra cupi’ipámava ha milagro rupi oĩ gueteri hendaitépe, haimete oñemyatyrõ’ỹre araka’eve ndaipórigui pirapire upevarã. Upérõ upe tupão ojeguerova oĩhápe tupão Santa Lucía imombyrýva una cuadra upégui, ndojepurúiva, ho’apotámava ha oikotevẽva oñemopu’ã umi ojeroviápe ğuarã, upevarã ojejeruréta tupãmba’e tavayguakuérape, karai Rey pe haégui tupão ypykue oñemopu’ãva ko távape ha’éva Cabeza de Provincia.

Upérõ omyakã tupão rembiapo ñemopu’ã rehegua maestre Pedro Domínguez de Obelar  omba’aporeíva oguerekógui pirapire ha oipurúva upe tembiaporã, avei oipuru upépe umi mba’e hembýva Catedral ñemyatyrõkuégui, ha’e omyakãva’ekue avei.

Upe kuatia omboheraguapy Juan de Cordova, Francisco de la Mora, Pedro de Baldivia y Brizuela, Lucas Gonzales Versa, Gabriel Riquel de Guzmán, Antonio Cavallero de Añasco, José Francisco de Tores y José Abalos y Mendoza escribano Mendez de Carvajal renondépe.

Peteĩ plano Paraguaygua Ramón de César mba’éva ary 1797-peguápe Tupão La Encarnación oñemohenda tape 15 de Agosto rembe’ýpe, upérõ hérava’ekue La Encarnación, haimete Calle Palma upérõ héra Presbítero Hernández.

Mbeguekatúpe ojeguerova barranca del norte-gui, Aguirre oĩramoguare ho’apáva’ekue ogakuéra peteĩ cuadra pukukue, Río Paraguay okakuaa ha upekuévo oitypa. Ko Tupão ojeguerova peteĩ tenda ijyvatehápe, ko’áğa oimehápe; upéva’erã heta oñemba’apo ha okkai jey upe mboyve.

Upégui ojeguerova jey ambue tenda oĩhaguépe ho’apahaguére. Ary 1818-pe Dr. Francia omosẽ jey Dominicos-kuérape ha omboty Convento, upe Tupão oñembohera jey Parroquial de la Encarnación.

Don Carlos Antonio López ombopyahu ary 1854-pe frontispicio ha omopu’ãuka peteĩ torre. Ary 1842-pe oñembyaty Congreso Extraordinario omoañetéva Independencia Nacional upe Tupão bóveda-pe ha upévare tape omboja’óva Paraguay mokõi hendápe oñembohéra Independencia Nacional.

Omanóramoguare Dictador Supremo upe Tupãóme ojegueraha ha upépe voi oñeñoty ñembo’epa rire hese ary 1840-pe. Tendota Juan Bautista Gill ary 1877-pe ha’e upe oñeñotỹva’ekue ipahakuévo ha upéi oñemboty heñoihaguére upépe epidemia de viruela.

Ary 1889, 4 jasyteĩ Tupão La Encarnación oñemyatyrõ pyahuete, oñembosa’y morotĩ, piso embaldosado pyahuete oĩroguare Reverendo Juan Bernabé Colmán, okaipaite, ha upe rire oñemopu’ã Tupãop ndetuichapajepéva tenda oĩháme ko’ağaite peve, yvyty ru’ãme, ojehechaha guive Río Paraguay peve ha avei hapykuévo, ko Tupão ha’éva’ekue ohecha raẽteváva umi oğuahẽva barco rupive taha’e Norte térã Sur guio.

Ko Tupão La Encarnación heñoi jeýva’ekue itanimbúgui, heta milagros oiko rire, tembiapo opytu’u’ỹva rupi Pa’i Colán péicha ojeikuaave chupe papo ary rire ohechakuaa upe Tupão heñóiva’ekue iñakãme ha ha’e ombojojáva oğuahẽramoguáicha tierra prometida peve.

Ombohasa Guaraníme Matilde Galeano