Leyenda del Karáũ.

Karáũ (Lino Trinidad Sanabria mba’e)

Ña Laku, kuñakarai  imena’ỹre imemby retáva, oiko oisambyhy imembykuérape ha’e oikuaaháicha ha

omongakuaapa porã porãite asy ha’eñópeteĩ. Imembykuéra apytépe oĩ  peteĩ karia’y pyahu ojeroviáva ijehe omyakásã hağua umi kuña iporã porãvéva hekoháre. Oho peteĩ  pyharépe vy’aguasuhápe ha ojeroky he’ẽve jave hína peteĩ “chopĩ”, mitãkuña peky porãiténdie, ohecha sapy’a omopa’ũ pa’ũ ambuekuéra ojerokyhápe, peteĩ iñangirũ oğuahẽva  hendápe.

- Ndesy oime hasyete ha nerenoi’uka, oipota reho, he’i chupe. Ko karia’y oimo’ãra’e oipe’ase chugui hikuái iñirũ jerokyha ha upévare osẽ he’i pe marandu reruhápe:

- ipuku gueteri ñande raperã ha hemby gueteri heta ára ñanerasẽ hağua. Ha upéicha ohorei jey hese, ojeroky kyre’ỹvéntema upe rire. Are porã rire, pe iñangirũ omomarandúva’ekue chupe oñemboja jey hendápe ha he’i:

- Romomandu’asemínteko nde sýko oime omanombotáma, che irũ. Ha’éko noñe’ẽvéima ha ambuekuéra

-imoirũharantemavoi  nerenoi’uka reho hağua.

Toha’arõ hikuái. Heta ára gueteri jaguereko ñanerasẽ hağua. Ha upéicha ohorei hese. Ojerokymeme jey iñembokiha ndive ha ko’ẽmbotárupima, ambue iñangirũ oñemboja avei  hendápe ojeroky kyre’ỹve jave, ha he’i chupe: - che irũ, agueru ndéve peteĩ  marandu vai: nde sy oime omano.

Upépe’ae ko karia’y oñemondýi, hesa’yjupaite, ojupi hese pirĩ  ipy guive iñakã meve. He’i’ỹre rnba’eve mavavépe, osẽ  upégui, araveráicha, ohejarei iñembokiha ha ojupi henda ári hóga gotyorãicha.

Oĩ upe jerére peteĩ tujukua apasusũ  tuicháva ha omombyky  hağua  hape, ojapi pe tujukua gotyo ojapyhara hağuáicha henda ári. Ojerovia ijehe ha henda rehe avei. Ndaipu’akáiri pe tujukua apasusũ ha hu’ũ  avei okypa ramógui hína, ha katu ha’e oğuahẽséntema hógape. Ojepoi  tujúpe ha ombohyeguymavoi henda.

Upeichaháguinte pe kavaju  ipyho peteĩ karuguápe ha oñapymi opytávo upépe ikatuve’ỹre omỹi, karia’y,

Ojeroviaiteva’ekue ijehe, oñepyrũ okyhyje ha ipy’aragẽ. Ojepoi upémarõ henda árigui ha ho’a pe tuju rapépe.

Upérõ ipaha ojehecha chupe. Oñepyrũ rupi ko’ẽmbota, umi iñangirũnguéra oĩva’ekue jerokyhápe ndaje ohecha hikuái peteĩ guyra hũ guasu, juru puku karẽnunga, kupy po’i, ojepope’árõ ha oveve mbeguekatu pe tujukua opo saraki. Oveve mbeguévo, oñe’ẽ hasẽ ñembyasy he’ívo: karáũ....karáũ... karáũ.

Upete guive maymáva he’i  pe karia’y isy manóvagui  ndaje Ñandejára ojapóraka’e guyra hũ guasu oikova’erã oveve mbegue kangy umi tuju karugua rembe’ýre ha umi ypa jerére, opurahéi  hasẽ ñembyasy ku oipy’akárõguáicha chupe hembiapo vaikue, ombotapykue haguére isy mborayhu, omotenonde hağua vy’a.